کوهسنگی مشهد از زمان‌های بسیار دور تفرجگاه عموم بوده و توجه شاهان و بزرگان هر دوره، روز به روز بر اهمیت آن افزوده است. وجود کوه‌ها، دریاچه‌‌ها، باغ‌ها، موزه، مراکز هنری، امکانات فرهنگی و تفریحی موجود، هرساله گردشگران زیادی را به سوی این پارک جذب می‌کند و کمتر کسی است که در سفر به مشهد، از پارک کوهسنگی بازدید نکرده باشد. 

پارک کوهسنگی یکی از جاهای دیدنی مشهد است که گردشگران و زائران این شهر می‌توانند ساعاتی خوش و طولانی را در کنار خانواده در آن سپری کنند. با ما همراه باشید تا شما را با پارک کوهسنگی، تاریخچه و امکانات آن آشنا کنیم.

کوهسنگی مشهد کجاست؟ 

• آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد، بلوار کلانتری، انتهای خیابان کوهسنگی، پارک کوهسنگی مشهد (مشاهده روی نقشه)
• تلفن: ۸۴۰۰۲۶۵ ۰۵۱۳

کوهسنگی مشهد از مقاصد گردشگری و مکان های دیدنی استان خراسان رضوی است که در جنوب غربی مشهد در فاصله ۱۱٫۵ کیلومتری (حدود ۱۵ دقیقه) از مرکز شهر مشهد قرار دارد. این پارک دارای سه درب ورودی است و ورودی اصلی آن در انتهای خیابان کوهسنگی قرار دارد. درب شمالی پارک در خیابان ابوذر غفاری و درب دیگر در بزرگراه کلانتری واقع شده است.

فاصله پارک کوهسنگی تا حرم مطهر امام رضا، ۱۱٫۲ کیلومتر (حدود ۲۶ دقیقه) و تا فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد، ۱۳٫۳ کیلومتر (حدود ۱۷ دقیقه) است. این پارک تا راه‌آهن مشهد، ۱۲٫۶ کیلومتر (حدود ۲۱ دقیقه) و تا پایانه مسافربری مشهد ۶٫۸ کیلومتر (حدود ۱۰ دقیقه) فاصله دارد.

مسیر دسترسی کوهسنگی مشهد

برای دسترسی به کوهسنگی مشهد از فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد و پایانه اتوبوس‌های مسافربری مشهد، می‌توان از تاکسی استفاده کرد. از ایستگاه راه‌آهن مشهد نیزدسترسی به‌وسیله اتوبوس یا تاکسی امکان‌پذیر است.

ایستگاه اتوبوس کوهسنگی در خیابان کوهسنگی و در نزدیکی پارک قرار گرفته است؛ به‌طوری که در عرض کمتر از دو دقیقه پیاده‌روی به پارک می‌رسید. همچنین ایستگاه مترو کوهسنگی دقیقا رو‌به‌روی درب شرقی پارک قرار دارد. فاصله این ایستگاه تا ورودی پارک نیز حدود دو دقیقه است.

تاریخچه پارک کوهسنگی

کوهسنگی مشهد از کوه های بسیار قدیمی شهر مشهد است و اهمیت تاریخی دارد. این منطقه از دوره حکومت صفویه و زمانی که شاه‌ عباس در سن ۱۶ سالگی در این مکان تاج شاهی را بر سر گذاشت، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. سپس میرزا ابراهیم رضوی، از بزرگان دوره صفوی، در سال ۱۰۴۷ هجری شمسی در بخشی از دامنه این کوه  (بنام ایوان کوهسنگی) برای خود مقبره‌ای ساخت. ناصرالدین شاه قاجار نیز در سال ۱۲۸۴ هجری شمسی به این تفرجگاه سفر و از این مقبره دیدن کرد.

کوهسنگی تا سال ۱۳۱۰ هجری شمسی با ساختار طبیعی خود و وجود کوه‌های کم‌ارتفاع قابل صعود، آب‌و‌هوای معتدل، رودخانه‌های جاری و باغ‌های سرسبز به‌عنوان یک منطقه ییلاقی و تفرجگاه مردم محلی شناخته می‌شد. در سال ۱۳۱۸ با احداث ساختمانی دو طبقه به‌دست آلمانی‌ها، جدول‌کشی، نرده‌کشی و گل‌کاری به‌ پارک طبیعی تبدیل شد.

مجموعه کوهسنگی در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی به‌وسیله یک خیابان اصلی بزرگ به شهر مشهد وصل شد؛ زمانی که در واقع در خارج از شهر مشهد واقع شده بود. این خیابان از پارک کوهسنگی تا راه‌آهن مشهد ادامه داشت و باعث رونق بیشتر این پارک شد. اولین باغ‌وحش شهر مشهد نیز در این پارک قرار داشت که بعدها به دلایلی تخریب شد.

علت نامگذاری پارک کوهسنگی

هنگامی که به کوهسنگی مشهد وارد می‌شوید، اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند وجود دو قله سنگی در دو طرف پارک است. علت نامگذاری این پارک، وجود این دو کوه سنگی از رشته‌کوه بینالود است. پارک کوهسنگی از بالا و روی نقشه به‌صورت یک منطقه مثلثی شکل دیده می‌شود.

برای رسیدن به قله کوه‌ها، یک مسیر پلکانی و سنگی روی کوه شرقی وجود دارد. طول این مسیر ۱۳۰۰ متر است و از سه پلکان تشکیل شده است. پس از طی کردن مسیر، چشم‌انداز زیبایی از حرم مطهر امام رضا و شهر مشهد را مقابل خود خواهید دید.

آرامگاه‌های پارک کوهسنگی

آرامگاه میرزا ابراهیم رضوی

میرزا ابراهیم رضوی بزرگترین واقف سادات رضوی و از نوادگان امام جواد (ع) است که در دوره صفوی آرامگاهی برای خود ساخت. این آرامگاه در دامنه کوهسنگی در محیطی سرسبز و آرام واقع شده و مقبره چند تن دیگر از بزرگان و عارفان آن دوره را در خود جای داده است. متاسفانه گذشت زمان این آرامگاه را در معرض تخریب و نابودی قرار داد که آستان قدس رضوی آن را مرمت کرد.

آرامگاه شیخ اسدالله یزدی 

هنگامی که از خیابان رودکی به کوهسنگی وارد شوید، پلی در دامنه کوهسنگی را بر سر راه خواهید دید. پس از عبور از پل به آرامگاه عرفا می‌رسید که در آن هشت قبر به‌شکل هشت‌ضلعی در کنار هم قرار گرفته‌اند. اولین قبر بزرگی که توجه شما را به خود جلب می‌کند، آرامگاه شیخ اسدالله یزدی است. این عارف وارسته در سال ۱۲۴۰ هجری شمسی به دنیا آمد و در سال ۱۳۰۵ هجری شمسی از دنیا رفت.  

آقا میرزا عسگری رضوی

یکی دیگر از قبرهایی که در آرامگاه عرفا قرار گرفته است، به آقا میرزا عسگری رضوی تعلق دارد؛ فردی که به‌ نام آقا بزرگ حکیم نیز شناخته می‌شد. آقا بزرگ حکیم در سال ۱۲۴۵ هجری شمسی در شهر مشهد به دنیا آمد. زندگی ایشان بسیار ساده و به دور از مسائل دنیوی بود. او تمام عمر خود را به تحصیل و تدریس علوم دینی گذراند. استاد مطهری نیز در ابتدای دوران تحصیل خود، آقا بزرگ حکیم را ملاقات کرد. مقبره پسر آقا میرزا عسگری نیز در این آرامگاه قرار دارد.

آرامگاه شیخ سیف‌ اللهی ایسی 

شیخ سیف اللهی ایسی از فقیهان بسیار عالم و متواضع بود که تمام عمر خود را به تحصیل و تربیت شاگردانی مانند آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله خامنه‌ای سپری کرد. ایشان در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی در آذربایجان به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۱ هجری شمسی در آرامگاه عرفا در کوهسنگی به خاک سپرده شد.

جبل النور

به‌خاطر اهمیت کوهسنگی مشهد، در سال ۱۳۸۳ پیکر چند تن از شهدای گمنام جنگ تحمیلی را برفراز کوه‌های این پارک به خاک سپردند و از آن زمان به بعد، نام این کوه به جبل النور تغییر یافت. در کوهسنگی، زمانی که از مسیر اصلی به‌سمت قله کوه صعود می‌کنید، آبشاری را پیش رو دارید که در کنار آن اقامه نماز و دعای ندبه، توسل، کمیل و دعا برای شهدا انجام می‌شود.

مجسمه‌های کوهسنگی مشهد

در گذشته شهردار وقت میلان، تعدادی مجسمه زیبا از شاهکارهای دست هنرمندان ایتالیایی به شهردار مشهد هدیه کرد. از این مجسمه‌ها، دو عدد مجسمه شیر سنگی در قسمت ورودی پارک و دو تندیس انسانی در کنار استخر بزرگ کوهسنگی و رو‌به‌روی رستوران و تالار پارک قرار گرفتند. پس از انقلاب، مجسمه‌های انسانی و تاج نصب شده بر فراز کوه برداشته و به ‌جای آن مجسمه‌های دیگری در پارک نصب شدند.

امکانات رفاهی و تفریحی پارک کوهسنگی

 پارک کوهسنگی مشهد پس از حرم امام‌رضا و آرامگاه فردوسی مشهد، سومین جاذبه دیدنی مشهد به شمار می‌رود. این پارک سرسبز و دیدنی، محیطی کاملا خانوادگی دارد و می‌توانید با خیال آسوده از بخش‌های گوناگون این پارک دیدن کنید. پارک کوهسنگی بعد از پارک ملت، دومین پارک بزرگ مشهد است.

پارک کوهسنگی از دوره پهلوی به یک مجموعه تفریحی و گردشگری تبدیل شده است. با امکانات موجود در این پارک، هر فردی با هر سن و علاقه‌ای جذب آن می‌شود. طراحی این بوستان به‌صورت هفت باغ به‌هم پیوسته است. این باغ‌ها با نام‌های باغ آرامگاه، باغ فرهنگی، باغ پذیرایی، باغ سنگی، باغ طبیعی، باغ ورزشی و باغ تفریحی شناخته می‌شوند و هرکدام بخشی از امکانات پارک را در خود جای داده‌اند.

باغ آرامگاه متعلق به میرزا ابراهیم رضوی است که در زمان شاه‌صفی در آن مقبره‌ای برای خود ساخت. رستوران‌های سنتی، کافه‌ها، رستوران فست‌فود و سالن جشن‌ها در باغ پذیرایی قرار دارند. باغ سنگی نیز شامل کوهسنگی، آبشار و محل استراحت گردشگران است و باغ طبیعی در قسمت جنوبی پارک، دریاچه‌ها را شامل می‌شود. باغ ورزشی و باغ تفریحی مکانی برای دوچرخه‌سواری، درشکه‌سواری و ورزش است و باغ فرهنگی شامل موزه بزرگ خراسان، آمفی تئاتر روباز، نمازخانه، مجموعه کودک و آینده می‌شود.

همچنین در طرح‌ توسعه پارک، دریاچه مصنوعی، جزیره پرندگان، استخر و دو مجموعه شهربازی سرپوشیده به پارک اضافه شده است. در سفر به کوهسنگی مشهد، بازدید از موزه بزرگ خراسان و بازار چارسوق کوهسنگی را فراموش نکنید.

موزه بزرگ خراسان

• روزهای بازدید: همه روزه به‌جز دوشنبه‌ها 
• موزه خراسان در روزهای ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان، تاسوعا و عاشورا، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد تعطیل است.
• ساعات بازدید: در ۶ ماه اول سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۹:۰۰ و در ۶ ماه دوم سال از ساعت ۹ صبح تا ۱۷:۰۰
• هزینه بازدید در سال ۱۴۰۰: پنج هزار تومان برای گردشگران ایرانی و ۵۰ هزار تومان برای گردشگران خارجی

مهم‌ترین ساختمان کوهسنگی، ساختمان موزه بزرگ خراسان محسوب می‌شود که سبک معماری آن از عمارت خورشید در کاخ کلات نادرشاه افشاری الگوبرداری شده و جلوه ویژه‌ای از هنر و زیبایی به این بنا داده است. در این موزه تاریخی، آثار مختلفی از جمله ابزار سنگی، شیشه‌ای، قطعات گچ‌بری، نسخه‌های خطی و چرمی وجود دارند که از شکوه خراسان در دوران باستان نشان دارد.

موزه بزرگ خراسان با زیر بنایی نزدیک به ۱۸,۰۰۰ متر مربع و ارتفاع ۵۳ متر در ۱۲ طبقه در مجموعه فرهنگی و تفریحی کوهسنگی قرار دارد. از مکان‌های دیگر این موزه می‌توان به مخزن نگهداری اشیا منقول تاریخی، آزمایشگاه حفظ و مرمت اشیا تاریخی و کتابخانه اشاره کرد. این موزه به پیشرفته‌ترین امکانات امنیتی ضد حریق و ضد زلزله مجهز است. 

بازار چارسوق کوهسنگی

از امکانات دیگر کوهسنگی، بازار چارسوق یا همان چارسوق هنر است که در محوطه پارک کوهسنگی قرار دارد. از آنجا که شهر مشهد، همواره پر از گردشگر و زائر داخلی و خارجی است، احداث این بازار سبب ترویج فرهنگ و هنر ایران به دیگر کشورها می‌شود. در بازار چارسوق، صنایع دستی ایران و سایر شهرها برای فروش به گردشگران عرضه می‌شود.

بازار چارسوق دالان‌های متفاوتی دارد. در بعضی از آن‌ها تابلو فرش‌‌های دست‌بافت نفیس و در برخی دیگر صنایع دستی مانند شمع، سبد، لوازم دکوری و تزئینی عرضه می‌کنند؛ اما مهم‌ترین غرفه‌ها متعلق به تابلوهای رنگ روغن است. از صنایع دستی مهم دیگر این بازار می‌توان به دیزی‌های سنگی، قلیان‌های متنوع (قلیان شاه‌عباسی، قلیان عربی) و مجسمه‌های دست‌ساز اشاره کرد.

بهترین زمان بازدید از پارک کوهسنگی

کوهسنگی مشهد در تمام فصل‌ها زیبایی خاص خود را دارد و همواره صدها نفر در این پارک حضور دارند؛ با این‌حال می‌توان فصل بهار را برای تماشای شکوفه درختان و گل‌کاری‌های زیبای پارک و فصل تابستان را برای فرار از گرمای هوای شهر مشهد، بهترین زمان بازدید از کوهسنگی دانست. 

رفتن به پارک کوهسنگی در روز و شب مزایای خاص خود را دارد. گردشگران در طول روز می‌توانند برای دیدن منظره شهر با خیال آسوده از طریق پلکان به ارتفاعات در کوه‌ها بروند و از هوای کوهستانی لذت ببرند. همچنین از موزه و آرامگاه‌های پارک دیدن کنند؛ چراکه این مکان‌ها از هشت صبح تا ساعت ۱۷ باز هستند.

برخی از افراد، تفریح شبانه را ترجیح می‌دهند؛ کوهسنگی این امکان را به آن‌‌ها می‌دهد که در تاریکی شب، بوستان را غرق در نورهای متنوع و رنگارنگ ببینند. در هنگام غروب آفتاب نیز، تماشای زیبایی‌های شهر مشهد از بلندای این کوه، خالی از لطف نخواهد بود.

عده‌ای از مردم برای پیاده‌روی یا دویدن، برخی برای دوچرخه‌سواری و برخی برای کوهنوردی به پارک کوهسنگی مشهد می‌آیند. صبح‌ها به‌ویژه صبح روزهای تعطیل، کوهسنگی پاتوق ورزشکاران است. پارک کوهسنگی به‌صورت شبانه‌روزی باز است؛ اما امکانات تفریحی آن از ساعت ۹ صبح تا دو بامداد در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌گیرند.